Η κοινή μας γλώσσα, από την αρχαιότητα ως σήμερα...
Οι Έλληνες της Κύπρου μιλούν ελληνικά στη δική τους ντοπιολαλιά, η οποία αποτελεί ένα πραγματικό στολίδι ανάμεσα στις πολλές ελληνικές διαλέκτους που χρησιμοποιούνται σε διάφορα ελληνικά μέρη.
Η ελληνικότητα της κυπριακής όμως προκύπτει και από την ιστορία.
Την κυπριακή διάλεκτο την έφεραν μαζί τους οι πρόγονοί μας Έλληνες, που έφθασαν τον 12o αι. π.Χ., μετά την κατάρρευση των μυκηναϊκών ανακτόρων, για μόνιμη εγκατάσταση στην Κύπρο.
Και επειδή οι πρώτοι Έλληνες της Κύπρου κατάγονταν από την περιοχή της Αρκαδίας της κεντρικής Πελοποννήσου, η αρχαία κυπριακή διάλεκτος έχει στενότατες ομοιότητες και συγγένειες με την αρχαία αρκαδική διάλεκτο: και οι δύο διάλεκτοι, κυπριακή και αρκαδική, συνανήκουν μαζί με την παμφυλιακή στη λεγόμενη αχαϊκή ομάδα των ελληνικών διαλέκτων. Η αρχαία κυπριακή ομιλήθηκε για κάπου 1000 χρόνια στην Κύπρο, αλλά την εποχή των ελληνιστικών χρόνων, όπως συνέβη και με τις υπόλοιπες ελληνικές διαλέκτους, υπεχώρησε στην επεκτατική προέλαση της λεγόμενης ελληνιστικής Κοινής, η οποία ήταν ένα κοινό εκφραστικό όργανο που κάλυπτε όλους τους Έλληνες.
Να προσθέσουμε ότι η Κυπριακή διάλεκτος θεωρείται από ιστορικούς ως η μοναδική πραγματικά ζωντανή ελληνική διάλεκτος. Σήμερα η Κυπριακή διάλεκτος δεν χρησιμοποιείται σε τέτοιο βαθμό όπως τα προηγούμενα χρόνια. Μπορεί να λεχθεί πως τείνει να εξαλείψει, αφού πλέον ομιλείται (καθαρά) από γεωργούς και γενικότερα από ανθρώπους της υπαίθρου.
Είναι όμως εντυπωσιακό το πόσο κοντά στην αρχαία ελληνική βρίσκονται πολλές κυπριακές λέξεις, πιο κοντά απ’ ό,τι λέξεις της κοινής ελληνικής. Γιατί η Κύπρος, όντας κάπως ξεκομμένη από τον υπόλοιπο ελληνικό κορμό, δεν ακολούθησε, στην προφορική τουλάχιστον ομιλία, την ίδια γλωσσική εξέλιξη.
Άλλο ένα κατάλοιπο της αρχαίας ελληνικής είναι η διατήρηση των αρχαίων ρηματικών καταλήξεων -μεθαν, -ομεν, -ουσιν και –ασιν (κλώθουσιν, λαλούσιν, φεύκουσιν, αναστενάξασιν, εχαθήκασιν).
Είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον να αναφέρουμε λέξεις από την κυπριακή διάλεκτο που έχουν αρχαία ελληνική ρίζα:
-
Ζινίσιν: Σβέρκο (Προέλευση Αρχαία Ελληνική)
-
Μυσιαρός=είδος μικρής σαύρας. Οι αρχαίοι χρησιμοποιούσαν τη λέξη μυσαρός για όλα τα αηδιασμένα ζωύφια.
-
Οκνιάρης=τεμπέλης (αρχ. όκνος=δισταγμός, φόβος)
-
Συντυχάννω=μιλώ, συνομιλώ. Από το αρχαίο συντυγχάνω=συναντώ. Τι πιο φυσικό όταν συναντηθούν κάποιοι να συνομιλήσουν
-
Αροθυμώ: λέξη ελληνικής καταγωγής, που σημαίνει φοβάμαι στο σκοτάδι
Ειρήνη Κούκη και Αριάδνη Ιωάννου
Πηγές :
Διακόνιμα (www.diakonima.gr)
CyprusLive (www.cyprusalive.com)
