Τα 415 προσφυγόπουλα από την Κύπρο που στοιβάχτηκαν ασυνόδευτα σε καράβι με προορισμό τον Πύργο το 1974...
Ναι, ήμασταν κι εμείς κάποτε, πριν 44 χρόνια, ασυνόδευτα παιδιά. Ο γράφων ήταν ανάμεσα σ’ αυτά τα παιδιά.
Διωγμένα από τον πόλεμο. Φοβισμένα, ανυπεράσπιστα.
Μας ανέβασαν σ’ ένα καράβι μέσα σε… «ομαλές» συνθήκες χάους.
Χωρίς τους γονείς μας, πηγαίναμε στο άγνωστο.
Δεν ξέραμε πού. Δεν ξέραμε για πόσο, τίποτε δεν ξέραμε. Ξέραμε μόνο πως πηγαίναμε στην Ελλάδα. Τίποτε άλλο.
Ο Μιχαήλ Κκάσιαλος αφηγείται...
"Ήμουν κάτοικος Άσσιας μαζί με τη γυναίκα μου την Ειρήνη. Στις 14 Αυγούστου 1974, όταν τα τουρκικά στρατεύματα εσέβαλαν στην Άσσια, εγώ με τη γυναίκα μου δε φύγαμε από το χωριό. Μέχρι τις 16/08/1974 , δεν μας πείραξαν οι Τούρκοι , οπότε την ημέραν αυτήν ήρθαν οι Τούρκοι και με απείλησαν να με σκοτώσουν. Εγώ είχα μερικά χρήματα που έχτιζα μιαν εκκλησίαν και τους τα έδωσα. Αυτοί ζητούσαν επίμονα κι άλλα χρήματα. Επειδή δε είχα να τους δώσω με απειλές ένας με χτύπησε με τον υποκόπανο του όπλου στους ώμους και στα πόδια και μου έπσασεν τα πόδια... Έμεινα εκεί αβοήθητος μέχρι που μας έφεραν μέχρι την Πύλα..."
από το βιβλίο "Άσσια, ζωντανές μνήμες, βαθιές ρίζες μηνύματα επιστροφής"
Ο μικρός Στέλιος αφηγείται...
"Θυμάμαι το καλοκαίρι του 1974 όταν ήρθαν οι Τούρκοι και αναγκαστήκαμε να φύγουμε πρωί – πρωί από τα σπίτια μας. Τότε εγώ ένιωθα φόβο και θυμό μαζί. Επίσης ένιωθα αγωνία για τον μπαμπά μου. Ο μπαμπάς μου πολεμούσε στην Κερύνεια. Η μαμά μου ήταν δασκάλα. Τις νύκτες έκανε πολύ κρύο στα αντίσκηνα. Η αδελφή μου έκλαιγε δυνατά και εγώ προσπαθούσα να τη σταματήσω αλά αυτή δε σταματούσε να κλαίει. Φοβόταν τόσο πολύ όσο κι εγώ...."
Από την κ. Λήδα - νηπιαγωγό...
Το γράμμα ενός ήρωα της ΕΛΔΥΚ.... το τελευταίο...
Η Στέλλα Παναγίδου γράφει στους πρώην μαθητές της...
Η Στέλλα Παναγίδου, μια φωτισμένη εκπαιδευτικός και μια εμπνευσμένη ποίητρια, υπήρξε καθηγήτρια στο γυμνάσιο θηλέων της Αμμοχώστου και στο γυμνάσιο Λαπήθου πριν την εισβολή του 1974.
Αργότερα μετεγκαταστάθηκε μόνιμα στην Ελλάδα, όπου και την βρήκε η καταστροφή...
Δύο χρόνια μετά, τον Σεπτέμβριο του 1976, γράφει στους πρώην μαθητές της ...
"Αθήναι 22/9ου/1976
Τετάρτη βράδυ
Δύο χρόνια και κάτι μετά την καταστροφή. Τα παιδιά της Ε' τέλειωσαν τον Γυμνάσιο, τ' αγόρια πήγαν στρατιώτες.Τα παιδιά της Λαπήθου, της Κερύνειας, όλης της τουρκοκρατούμενης Κύπρου που έπαψαν το καλοκαίρι του '74 να είναι παιδιά...
Βλέποντας την ύπαρξη στην αρχή της και ξέροντας πόσο αδύναμοι είναι οι άνθρωποι λαχταράς τόσο την ειρήνη..."
«Πολυαγαπημένοι μου και αξέχαστοι γονείς, πολυαγαπημένη μου αδελφούλα,
Ο πόλεμος έχει τελειώσει πια εδώ και έχουν ησυχάσει τα πράγματα και γι’ αυτό δεν θέλω να στεναχωριέστε καθόλου για μένα, αλλά να κοιτάτε τον εαυτό σας και να περνάτε καλά. Το ξέρω πόση λαχτάρα πήρατε με τα επεισόδια που έγιναν, αλλά τι να κάνουμε, ήταν γραφτό μας και αυτό. Το ευχάριστο είναι ότι ζω και αυτό φτάνει. Τα άλλα θα περάσουν και θα τα ξεχάσουμε, αν και είναι δύσκολο για μένα να ξεχάσω αυτές τις δραματικές ημέρες μέσα στο καυτό βόλι που έπεφτε και τους συναδέλφους μου που σκοτώθηκαν. Κάθομαι και σκέφτομαι τη μητέρα τους, την πίκρα που θα πήραν όταν έμαθαν για τον σκοτωμό των παιδιών τους. Τι κάνει ο πατέρας μου, πηγαίνει στη θάλασσα, βγάζει καμιά σαρδέλα; Δώστε χαιρετισμούς σε όλη τη γειτονιά…»
Σύμφωνα με την εφημερίδα «Έθνος» το 1974, ο 21χρονος στρατιώτης, Γιώργος Ζερβομανώλης από τη Λέσβο, σκοτώθηκε αμυνόμενος, κατά τη διαδικασία απαγκίστρωσης των υπερασπιστών του στρατοπέδου από το ύψωμα Α’ στα περίχωρα της Λευκωσίας, στις 16 Αυγούστου 1974. Ετάφη από τους Τούρκους εισβολείς σε ομαδικό τάφο, που βρέθηκε 1.200 μέτρα βόρεια του στρατοπέδου, δίπλα από ένα ρυάκι μαζί με άλλα 11 άτομα. Αυτός ο τάφος ανασκάφθηκε, ενώ 10 από τους 12 θαμμένους εκεί ταυτοποιήθηκαν με τη μέθοδο του DNA.
Την Παρασκευή 26 Μαΐου 2017 τα λείψανά μεταφέρθηκαν στην Αθήνα, ενώ τη Δευτέρα 29 Μαΐου 2017 , με ειδική τελετή μεταφέρθηκαν από την Αθήνα στη Λέσβο για να ταφούν στο νεκροταφείο της γενέτειράς του....
Από τον πεντάχρονο τότε Νικόλα ....
"Μετά τα αντίσκηνα, η ζωή συνεχίζεται στη Λεμεσό. θυμάμαι ότι πήγαινα σχολείο, όπου τα τζάμια των τάξεων ήταν προστατευμένα από κολλητικές ταινίες ώστε να μην σπάσουν από τυχών βομβαρδισμούς. Κάθε 1-2 μέρες κάναμε άσκηση ετοιμότητας... οι δάσκαλοι μας θύμιζαν διαρκώς τι πρέπει να κάνουμε σε περίπτωση νέας επίθεσης των Τούρκων. Μνήμες που δεν μπορώ να ξεχάσω... μνήμες ανεξίτηλες στην ψυχή ενός μικρού προσφυγόπουλου.... Δεν ξεχνώ...."
“Η δουλειά μου σε μία τάξη με προσφυγόπουλα μου έδινε δύναμη να εκτελέσω στο ακέραιο το καθήκον μου. Ήταν κάτι που ενδυνάμωνε τη θέλησή μας για προσφορά. Το νιώθαμε σαν προσφορά όχι μόνο στα παιδιά, που έπρεπε να τα βοηθήσουμε να ξαναβρούν τη γαλήνη τους, αλλά και στην πατρίδα”
Πηγή: http://politis.com.cy/article/megalonontas-ta-pedia-meta-tin-isvoli-tou-1974